Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có ý nghĩa chiến lược trong việc hình thành mạng lưới vận tải đường sắt ở phía Bắc, chạy theo hành lang Đông - Tây, nối liền vùng Tây Bắc với vùng đồng bằng và cảng biển Hải Phòng, một trong những trung tâm hàng hải lớn nhất cả nước.
Đồng chí Lưu Văn Bản, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hải Dương triển khai một số nhiệm vụ liên quan đến Dự án
Là địa phương có tuyến đường sắt đi qua, Hải Dương không chỉ thụ hưởng lợi ích trực tiếp từ dự án mà tiếp tục khẳng định vị thế là mắt xích chiến lược trong mạng lưới giao thông, kết nối liên vùng.
Mặt khác, dự án đường sắt này không chỉ có ý nghĩa kết nối giao thông mà còn kỳ vọng sẽ mở ra không gian phát triển mới, góp phần thúc đẩy thương mại, dịch vụ và tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.
Chủ động từ sớm, triển khai đồng bộ
Hải Dương xác định triển khai dự án này là nhiệm vụ chính trị đặc biệt. Ngay từ khi có chủ trương, chỉ đạo của Trung ương, tỉnh đã chủ động thành lập Tổ công tác triển khai dự án và ban hành kế hoạch để phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, đơn vị, địa phương.
Hải Dương đã thành lập Ban Chỉ đạo và kế hoạch triển khai thực hiện, do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban để tập trung chỉ đạo, huy động cả hệ thống chính trị tổ chức triển khai giải phóng mặt bằng.
Đến ngày 21/5, Hải Dương đã xác định khối lượng giải phóng mặt bằng, tổng diện tích đất cần thu hồi khoảng 188 ha, với 3.296 hộ bị ảnh hưởng, trong đó có 407 hộ cần bố trí tái định cư. Tổng kinh phí dự kiến cho công tác giải phóng mặt bằng khoảng 3.893 tỷ đồng. Tỉnh đã và đang triển khai 8 dự án tái định cư, với tổng diện tích 28,86 ha, ước kinh phí đầu tư khoảng 465 tỷ đồng. Các khu tái định cư được quy hoạch ở vị trí thuận lợi, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân. Dự kiến khởi công tháng 9/2025, hoàn thành trong tháng 11/2025.
Vị trí thu hồi đất thuộc xã Long Xuyên (Bình Giang)
Công tác đo đạc địa chính và lập hồ sơ thu hồi đất tại 19 xã, thị trấn đã cơ bản hoàn tất. Hiện các địa phương đang khẩn trương xác định nguồn gốc đất, phấn đấu hoàn thành trong tháng 5/2025. Ngay sau khi Ban Quản lý dự án đường sắt bàn giao cọc mốc giải phóng mặt bằng ngoài thực địa, sẽ hoàn thiện hồ sơ, thông báo thu hồi đất, ký kết kiểm đếm khối lượng, lập và trình phê duyệt phương án giải phóng mặt bằng.
Tỉnh đã hoàn thành rà soát các công trình hạ tầng giao thông, nông nghiệp, cấp điện bị ảnh hưởng, gồm 76 công trình điện; 124 công trình nông nghiệp và phát triển nông, 44 vị trí giao cắt với cao tốc, quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện…
Hải Dương cũng xác định 19 khu vực đất, đá đồi làm vật liệu san lấp trữ lượng khoảng khoảng 62 triệu m3; 3 khu vực đất, cát bãi bồi làm vật liệu san lấp có trữ lượng 1,2 triệu m3; 14 triệu m3 đá vôi; 1 triệu tấn tro xỉ phục vụ san lấp, chủ động nguồn vật liệu, sẵn sàng phục vụ thi công dự án.
Tỉnh đang tích cực rà soát quy hoạch vùng phụ cận ga và khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng lân cận ga đường sắt.
Việc triển khai dự án thể hiện quyết tâm cao độ từ tỉnh đến cơ sở. Huyện Tứ Kỳ, nơi có chiều dài tuyến lớn nhất tỉnh, đã tổ chức họp dân, khảo sát vị trí tái định cư từ rất sớm. Các khu tái định cư tại các xã Kỳ Sơn, Chí Minh và Bình Lãng với quy mô khoảng 190 lô đang được hoàn thiện hồ sơ.
Huyện Bình Giang, nơi đặt ga Bình Giang cũng tích cực phối hợp cùng đơn vị tư vấn khảo sát, chuẩn hóa hướng tuyến, rà soát quy hoạch vùng phụ cận ga và tích cực trong công tác giải phóng mặt bằng. Ông Nhữ Văn Chuyên, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Giang cho biết huyện đã yêu cầu các xã liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nắm rõ chủ trương, không xây dựng, sửa chữa công trình trong phạm vi quy hoạch. “Chúng tôi giao các phòng, ban chuyên môn phối hợp chặt chẽ, thường xuyên kiểm tra hiện trạng đất đai, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm, trục lợi chính sách. Quan điểm của huyện là quyết liệt, chủ động, không để ảnh hưởng đến tiến độ bàn giao mặt bằng. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, chúng tôi cam kết thực hiện nghiêm túc, hiệu quả theo đúng chỉ đạo của tỉnh và Trung ương”, ông Chuyên nói.
Với phương châm hành động "6 rõ" - rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền; tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, tỉnh Hải Dương cam kết bảo đảm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng trong tháng 11/2025, đáp ứng yêu cầu khởi công dự án ngày 19/12/2025 theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Dự án trọng điểm kết nối liên vùng, quốc tế
Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là công trình trọng điểm quốc gia có tổng chiều dài 390,09 km, đi qua 9 tỉnh, thành phố. Điểm đầu kết nối ray qua biên giới giữa Lào Cai và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc), điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, thuộc TP Hải Phòng. Tốc độ tàu thiết kế tối đa 160 km/giờ, vận chuyển cả hành khách và hàng hóa.
Đoạn qua tỉnh Hải Dương có chiều dài 40,96 km, đi qua 5 huyện: Cẩm Giàng khoảng 3,05 km, Bình Giang khoảng 8,6 km, Gia Lộc khoảng 10,5 km, Tứ Kỳ khoảng 10,95 km và Thanh Hà khoảng 7,86 km.
Dự án sẽ xây dựng 3 ga đường sắt tại Hải Dương gồm: ga Bình Giang tại xã Hùng Thắng (Bình Giang); ga Hải Dương Nam tại xã Lê Lợi, Yết Kiêu và thị trấn Gia Lộc (Gia Lộc); ga Tứ Kỳ, xã Chí Minh (Tứ Kỳ). Việc bố trí các nhà ga tại những vị trí trung tâm giúp kết nối tốt với các khu công nghiệp, cụm dân cư và mạng lưới giao thông hiện có.