Tại Tọa đàm, Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết, TP.Hồ Chí Minh là địa bàn sản xuất và xuất khẩu trọng điểm, sẽ tác động lớn đến doanh nghiệp trong nước và khối FDI, đòi hỏi Thành phố chủ động đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sản phẩm.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ cho rằng, để công nghiệp TP.Hồ Chí Minh thực sự trở thành trụ cột tăng trưởng bền vững, gắn kết với các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế đô thị, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và khẳng định vai trò trung tâm sản xuất của cả nước thì cần có các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể, phát triển đồng bộ về hạ tầng công nghiệp - logistics - năng lượng; Chiến lược đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, tự động hóa và nâng cao năng suất lao động; Cơ chế, chính sách ưu đãi thu hút đầu tư và phát triển công nghiệp hỗ trợ; Chiến lược phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cao và năng lực quản trị sản xuất hiện đại; Giải pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường, phát triển công nghiệp xanh và kinh tế tuần hoàn.
Toàn cảnh các chuyen gia chia sẻ thông tin tại Tọa đàm
Chia sẻ thông tin về vai trò của công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đối với phát triển công nghiệp, ông Võ Sơn Điền - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ tỉnh Bình Dương (BASI) cho biết, khu vực TP. Hồ Chí Minh và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là vùng kinh tế công nghiệp của cả nước, chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu và thu hút FDI.
Tuy nhiên, CNHT vẫn còn nhiều hạn chế như phần lớn doanh nghiệp là nhỏ và vừa nên năng lực tài chính, công nghệ yếu hầu như phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Ngoài ra, phụ tùng, linh kiện, vật liệu trong nhiều ngành (cơ khí, điện tử, ô tô) chủ yếu do nước ngoài cung cấp, vì vậy tỷ lệ nội địa hóa còn thấp. Lao động tay nghề cao, đạt chuẩn quốc tế còn thiếu, trong khi tiêu chuẩn và chứng chỉ lại đòi hỏi rất khắt khe…
Để tháo gỡ các vướng mắc và khai thác tiềm năng, ông Võ Sơn Điền đề xuất Sở Công Thương kiến nghị lãnh đạo Thành phố ban hành Nghị quyết riêng cho CNHT, tạo động lực mới. Bên cạnh đó, UBND Thành phố tiếp tục thực hiện Nghị quyết 09 và áp dụng cho các doanh nghiệp TP.Hồ Chí Minh sau sáp nhập; Thành lập Quỹ phát triển CNHT, hỗ trợ tài chính và đầu tư mồi cho các dự án trọng điểm. Đồng thời, thiết lập các “lồng ấp” khởi nghiệp CNHT, trung tâm kiểm định chất lượng chuẩn quốc tế và xây dựng cụm, khu công nghiệp với ưu đãi để doanh nghiệp đồng thuận với chủ trương di dời hiện nay.
Về hỗ trợ doanh nghiệp, Chủ tịch BASI đề xuất mở rộng chính sách kích cầu đầu tư trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh sau sáp nhập; Kết nối chuỗi cung ứng nội - ngoại, tạo không gian trưng bày sản phẩm CNHT tại các khu công nghệ cao. Bên cạnh đó, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ trong và ngoài nước, nhất là tại các thị trường khó tính; Tạo điều kiện để doanh nghiệp CNHT tham gia chương trình mua sắm công trong lĩnh vực hạ tầng.
Đồng quan điểm phát triển công nghiệp TP.Hồ Chí Minh theo hướng xanh, số, TS. Trần Du Lịch - chuyên gia kinh tế cho rằng, muốn phát triển mạnh công nghiệp, Thành phố phải giải được phương trình nhiều ẩn số. Trong đó, Thành phố nên phát triển công nghiệp theo hướng áp dụng hiệu quả khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đồng thời, phải tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm trong chuỗi giá trị toàn cầu.
TS. Trần Du Lịch khẳng định, công nghiệp không thể tăng trưởng 2 con số nếu không tăng trưởng tỷ trọng giá trị gia tăng trên cơ cấu sản phẩm. Đồng thời cho rằng, muốn xây dựng công nghiệp định hướng trên phải thực hiện 5 nhóm giải pháp. Cụ thể, điều chỉnh quy hoạch trên quy mô mới, tầm nhìn mới. Thứ hai, phải nghiên cứu, đánh giá từng ngành, nhóm ngành nghề về giá trị gia tăng trên giá trị cơ cấu sản phẩm. Thứ 3, tiến hành xây dựng khu công nghiệp thương mại tự do Cái Mép - Thị Vải để tham gia sớm vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tiếp theo, công nghiệp phải chủ động được nguồn nguyên nhiêu liệu cho hoạt động sản xuất của các ngành. Cuối cùng là thực hiện chuyển đổi kép xanh và số hiệu quả nhất.
Trong khi đó, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho rằng để phát triển và tạo động lực cho ngành công nghiệp thì phải giải được bài toán hạ tầng giao thông và logistic, vì vậy Thành phố phải đẩy mạnh và nhanh quy hoạch cũng như linh hoạt các phương thức đầu tư để cộng đồng doanh nghiệp có thể tham gia qua các hình thức PPP, BOT, TOD.. từ đó Thành phố sẽ huy động tổng lực đầu tư hạ tầng một cách nhanh chóng. Ngoài ra, cần có cơ chế linh hoạt và tham vấn thường xuyên.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Lộc Hà cho rằng, việc thành lập TP. Hồ Chí Minh (mới) không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn tạo ra một “siêu đô thị” với diện tích hơn 6.770 km², dân số trên 14 triệu người, quy mô kinh tế, nguồn lực, tiềm năng vượt trội. Đây là cơ hội vàng để Thành phố phát huy tối đa lợi thế. Trong đó, phát triển công nghiệp hiện đại, bền vững, đổi mới sáng tạo được xác định là động lực then chốt để TP. Hồ Chí Minh giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả nước.
TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây, tập trung gần 50% doanh nghiệp tư nhân cả nước, là trung tâm sản xuất, logistics, dịch vụ công nghiệp hàng đầu. Tuy nhiên, tỷ trọng công nghiệp trong GRDP có xu hướng giảm, công nghiệp truyền thống còn thâm dụng lao động, giá trị gia tăng thấp, sức cạnh tranh chưa tương xứng tiềm năng.
Trước xu thế mới bối cảnh mới, Thành phố cần chuyển đổi mạnh mẽ mô hình phát triển công nghiệp theo hướng: ứng dụng công nghệ cao, tự động hóa, sản xuất thông minh; Phát triển công nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải carbon; nâng cấp chuỗi giá trị, tập trung vào các ngành công nghiệp nền tảng, có giá trị gia tăng lớn; Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thúc đẩy hợp tác công – tư, liên kết vùng.
Phó Chủ tịch Nguyễn Lộc Hà nhấn mạnh, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần có vai trò liên kết chặt chẽ giữa 3 nhà: nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp. Nhà nước kiến tạo, thiết lập khung thể chế, dẫn dắt đầu tư, tạo môi trường thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc; Nhà trường, trung tâm cung cấp tri thức, nguồn nhân lực, nền tảng nghiên cứu, khoa học công nghệ. Doanh nghiệp tham gia vào quá trình nghiên cứu, phát triển, sản xuất và thương mại hóa sản phẩm, dịch vụ, đồng thời cung cấp các đơn đặt hàng đào tạo và chia sẻ nguồn lực.
Ông Nguyễn Lộc Hà đề nghị Sở Công thương khẩn trương tổng hợp các ý kiến đề xuất, tham luận tại Tọa đàm, báo cáo UBND Thành phố kịp thời chỉ đạo các giải pháp, nhiệm vụ cho các đơn vị có liên quan để chuyển đổi mạnh mẽ mô hình phát triển công nghiệp trên địa bàn Thành phố; phối hợp rà soát, điều chỉnh quy hoạch lĩnh vực công nghiệp đã tích hợp trong quy hoạch tỉnh của 3 địa phương trước đây, đồng thời, đề xuất các giải pháp phù hợp theo hướng ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển cơ khí chế tạo, hóa chất, chip, điện tử, vi mạch bán dẫn, công nghiệp đường sắt cao tốc; Sở Khoa học và Công nghệ tham mưu các chính sách đẩy mạnh các chương trình nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, kết nối viện trường - doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Lộc Hà yêu cầu Sở Tài chính nghiên cứu, tham mưu chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp trọng điểm, công nghệ mới, đẩy mạnh hợp tác công - tư. Sở Nội vụ, Sở Giáo dục và Đào tạo đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, phối hợp với doanh nghiệp, trường, viện xây dựng chương trình đào tạo sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi công nghiệp. Bên cạnh đó, Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư, mở rộng sản xuất, chuyển đổi và phát triển khu công nghiệp xanh, thông minh, kết nối logistics vùng.
Các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng cần chủ động đổi mới công nghệ, đầu tư vào sản xuất thông minh, công nghiệp xanh, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Nâng cao trách nhiệm xã hội, đảm bảo phát triển bền vững, tuân thủ các quy định về môi trường, lao động. Đồng thời, đề xuất, phản ánh kịp thời khó khăn, vướng mắc với chính quyền để được hỗ trợ tháo gỡ; các cơ quan truyền thông, báo chí đồng hành cùng Thành phố trong mặt trận truyền thông về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi công nghiệp, lan tỏa các mô hình hay và phản biện chính sách trong phát triển công nghiệp bền vững.