Trong khuôn khổ chuyến công tác, Đoàn đã làm việc với Ủy ban Nhà ở và Phát triển đô thị - nông thôn Thành phố Thượng Hải, Trường Đại học Đồng Tế, Viện nghiên cứu Thiết kế và Đổi mới sáng tạo, Viện Nghiên cứu quy hoạch đô thị, gặp gỡ trao đổi với các chuyên gia hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực quy hoạch và phát triển đô thị, đô thị thông minh, làm việc với một số doanh nghiệp về công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo và thăm Trung tâm điều hành thông minh và Trung tâm đổi mới sáng tạo. Mục tiêu chính của Đoàn là tìm hiểu toàn diện về hệ thống chính sách, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, chỉ số đánh giá đô thị thông minh và kinh nghiệm thực tiễn mà Trung Quốc đã áp dụng để trở thành một trong những quốc gia đi đầu về đô thị thông minh.
.jpg)
Đoàn công tác gặp gỡ trao đổi với Hiệu trưởng, cán bộ lãnh đạo Đại học Đồng Tế
Mô hình tổ chức đồng bộ và phân cấp rõ ràng
Một trong những kết quả nổi bật mà đoàn công tác tiếp thu được là mô hình tổ chức và cơ chế phối hợp hiệu quả của Trung Quốc. Theo đó, Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị - Nông thôn giữ vai trò chủ trì, kết hợp chặt chẽ với một ủy ban điều phối gồm đại diện của 26 bộ, ngành liên quan.
Cơ chế này đảm bảo sự phối hợp đồng bộ theo chiều ngang giữa các lĩnh vực và sự thống nhất chỉ đạo theo ngành dọc từ trung ương xuống địa phương. Đặc biệt, Trung Quốc trao quyền chủ động rất lớn cho các địa phương trong việc đề xuất và triển khai mô hình đô thị thông minh, trong khi trung ương tập trung vào việc ban hành các văn bản hướng dẫn và tạo hành lang pháp lý thuận lợi.
Đoàn công tác gặp gỡ và trao đổi với đại diện lãnh đạo Viện nghiên cứu thiết kế và đổi mới quốc tế Thượng Hải
Tầm nhìn chiến lược dài hạn và triết lý lấy con người làm trung tâm:
Phía Trung Quốc chia sẻ rằng, chính sách phát triển đô thị thông minh luôn được tích hợp vào các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và 10 năm. Tầm nhìn chiến lược này được định hướng bởi ba nội dung cốt lõi: tích hợp đa ngành, tích hợp dữ liệu liên ngành và tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI). Đáng chú ý, đô thị thông minh được xây dựng dựa trên triết lý coi đô thị như một "cơ thể sống" với ba thuộc tính quan trọng:
• Tính sinh trưởng: Liên tục được nuôi dưỡng và phát triển.
• Tính hữu cơ: Có sự liên kết, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận.
• Tính thông minh: Dựa trên dữ liệu để phân tích, dự báo và hỗ trợ ra quyết định.
Công cụ đo lường hiệu quả và mục tiêu cụ thể:
Để đảm bảo quá trình phát triển đi đúng hướng, Trung Quốc đã xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí đánh giá đô thị thông minh (với các phiên bản cập nhật vào năm 2018 và 2022). Bộ tiêu chí này bao gồm 6 nhóm chỉ tiêu chính, từ chất lượng phục vụ người dân, hiệu quả quản lý nhà nước đến hạ tầng thông minh và an ninh mạng. Mục tiêu của Trung Quốc là hướng đến các đô thị có đủ 06 đặc trưng: Đổi mới, Đáng sống, Tươi đẹp, Chống chịu cao, Văn minh và Thông minh, với lộ trình cụ thể đến năm 2027 và 2030.
GS Viện sỹ Ngô Chí Cường tặng Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn cuốn sách về thành phố AI
Đô thị thông minh không phải là đích đến mà là hành trình:
Trung Quốc xây dựng các chiến lược mục tiêu phát triển đô thị nhằm thông minh hơn bắt nguồn từ EXPO Thượng Hải 2010 với khẩu hiệu “Thành phố làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn” từ đó xây dựng các chương trình, kế hoạch rõ ràng để khuyến khích thúc đẩy phát triển phù hợp với mục tiêu, tính chất, đặc thù của từng đô thị.
• Phải có con người thông minh: cần phải liên tục đào tạo, đào tạo lại để cập nhật các kiến thức nhằm quản lý, phát triển đô thị thông minh (VD: Đại học Đồng Tế - Thượng Hải đã đào tạo cán bộ cho 10.000 đô thị, trong đó có 20.000 cán bộ lãnh đạo cấp Phó Chủ tịch tỉnh trở lên; phát triển đô thị thông minh cũng là tiêu chuẩn để đánh giá cán bộ các cấp.
• Đô thị ngày càng học hỏi để thông minh hơn: Trung Quốc xác định các yếu tố để xác đinh đô thị thông minh như một thực thể sống là đô thị phải biết: (1) Cảm nhận; (2) Phán đoán; (3) Phản ứng; (4) Học tập.
• Đô thị thông minh phải phục vụ tốt con người: đô thị phát triển thông minh nhằm cung cấp các dịch vụ tiện ích về y tế, giáo dục, văn hoá, giao thông, an toàn…
• Thông minh của đô thị bắt nguồn từ những yếu tố cấu thành nên đô thị: Không gian công cộng đô thị, công trình đô thị, căn nhà thông minh, trang thiế bị thông minh…
Đoàn công tác làm việc tại Ủy ban Nhà ở và Phát triển Đô thị - Nông thôn TP. Thượng Hải.
Lựa chọn mô hình, công nghệ, lộ trình phù hợp mục tiêu phát triển đô thị thông minh của địa phương:
Theo kinh nghiệm của Ủy ban Nhà ở và Phát triển đô thị - Nông thôn thành phố Thượng Hải, Mô hình hóa thông tin thành phố (CIM) đóng vai trò quan trọng thúc đẩy xây dựng thành phố thông minh, quản lý xây dựng và nhà ở số. Kế hoạch chuyển đổi số quốc gia gắn liền với phát triển đô thị thông minh.
Để triển khai thực hiện chuyển đổi số ngành xây dựng thành công thì cần có 5 nhất:
• Xây dựng nền tảng số ngành xây dựng – nền tảng CIM;
• Nền tảng quản lý thành phố tổng hợp, tinh gọn;
• Kịch bản ứng dụng, hệ thống dự án mẫu mang tính thông minh;
• Một số doanh nghiệp kiểu mẫu;
• Thực hiện cơ chế dài hạn.
Kế hoạch chuyển đổi số giai đoạn 2024-2026 sẽ tập trung theo trọng tâm 4321:
• 4 số: chuyển đổi số; Nhà ở số; đô thị số; nông thôn số;
• 3 tăng cường: dịch vụ doanh nghiệp; đổi mới sáng tạo; thương mại số;
• 2 hệ thống: hệ thống đảm bảo an toàn thông minh; hệ thống đảm bảo quy phạm;
• 1 xây dựng nền tảng CIM (tập trung vào yếu tố kỹ thuật và số liệu).
Phát triển đô thị thông minh cần áp dụng GIS, BIM, IOT, AI, CIM.
Chủ nhiệm Ủy ban Nhà ở và Phát triển Đô thị - Nông thôn TP. Thượng Hải và Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn chụp ảnh kỷ niệm kết thúc buổi làm việc.
Yếu tố cốt lõi trong phát triển đô thị thông minh:
Qua quá trình học hỏi tại Trung Quốc cho thấy, yếu tố tốt lõi cho quá trình phát triển đô thị thông minh thành công thì vai trò của cơ sở dữ liệu (đúng - đủ - sạch - sống – liên thông) là yếu tố then chốt, cũng như sự tham gia của khối tư nhân trong xây dựng, quản lý, vận hành đô thị thông minh thúc đẩy phát hiệu quả hơn.
Kết quả chuyến công tác được đánh giá là nguồn thông tin tham khảo vô cùng quý báu, cung cấp những cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng để Việt Nam nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách về phát triển đô thị thông minh một cách bền vững và hiệu quả trong tương lai.