Bộ Xây dựng nhận được Văn bản số 1171/UBND-DA ngày 11/3/2024 của UBND Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị hướng dẫn việc phê duyệt ranh giải phóng mặt bằng trước khi phê duyệt dự án đầu tư để thực hiện trước công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án nhóm A (lĩnh vực giao thông đường bộ) trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Sau khi nghiên cứu, Bộ Xây dựng đã có công văn 3308/BXD-HĐXD có ý kiến như sau:
Tại khoản 2 Điều 50 Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 9 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng (Luật số 62/2020/QH14) quy định:
“2. Việc phân chia dự án đầu tư xây dựng thành các dự án thành phần và phân kỳ đầu tư được quy định như sau:
a) Dự án đầu tư xây dựng được phân chia thành các dự án thành phần khi mỗi dự án thành phần có thể vận hành, khai thác độc lập. Các dự án thành phần sau khi phân chia được quản lý như đối với dự án độc lập. Đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công, việc phân chia dự án thành phần được thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công….”.
- Tại khoản 1 Điều 5 Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 quy định:
“1. Đầu tư chương trình, dự án kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.
Trường hợp thật sự cần thiết tách riêng việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, đối với dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội xem xét, quyết định; đối với dự án nhóm A do Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định theo thẩm quyền. Việc tách riêng dự án độc lập được thực hiện khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A.”.
Về nội dung đề nghị hướng dẫn: Pháp luật về đầu tư công quy định đối với dự án đầu tư công, trường hợp thực sự cần thiết được tách riêng việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập. Pháp luật về xây dựng quy định đối với dự án đầu tư xây dựng được phân chia thành các dự án thành phần khi mỗi dự án thành phần có thể vận hành, khai thác độc lập.
Công tác lập, phê duyệt, bàn giao hồ sơ thiết kế cắm cọc (xác định ranh giới) giải phóng mặt bằng là một hạng mục công việc trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng. Căn cứ quy định tại Mục 1 nêu trên, UBND Thành phố Hồ Chí Minh quyết định việc phân chia, tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án thành phần của các dự án đầu tư công nhóm A. Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xem xét, quyết định theo thẩm quyền việc tách riêng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với các dự án nhóm A do UBND Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất.
Các công trình giao thông đường bộ là công trình theo tuyến, hướng tuyến được triển khai trên cơ sở quy hoạch giao thông vận tải, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị và các thỏa thuận của cơ quan có thẩm quyền (đối với khu vực mà quy hoạch xây dựng chưa xác định hướng tuyến cụ thể). Vì thế, hướng tuyến có thể thay đổi cục bộ do một số nguyên nhân như: định hướng phát triển đô thị dẫn đến điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; tránh các công trình an ninh quốc phòng và các công trình quan trọng khác; đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật thiết kế tuyến đường; điều kiện địa chất, thủy lực thủy văn;... Vì vậy, khi báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng dự án chưa được lập, thẩm định và phê duyệt, đề nghị UBND Thành phố Hồ Chí Minh cần chỉ đạo các cơ quan liên quan của địa phương phối hợp chặt chẽ trong việc xác định cắm cọc giải phóng mặt bằng, có thể thực hiện cắm cọc theo từng đoạn, giai đoạn để phù hợp với ranh giới của tuyến đường, tránh tình trạng giải phóng mặt bằng lệch so với hướng tuyến thiết kế.
UBND Thành phố Hồ Chí Minh và các cơ quan liên quan của địa phương chịu trách nhiệm trong việc phê duyệt, cắm mốc ranh giải phóng mặt bằng trước khi phê duyệt dự án đầu tư để thực hiện trước công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đồng thời chịu trách nhiệm trong việc xác định ranh giải phóng mặt bằng theo hướng tuyến chưa chính xác, các tác động tiêu cực đến nơi an cư, đời sống của người dân tại khu vực bị ảnh hưởng bởi các dự án và tình trạng thất thoát, lãng phí khi giải phóng mặt bằng có sự chênh lệch với hướng tuyến.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng cung lưu ý: Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai, xây dựng và pháp luật có liên quan khác. Vì thế, đối với các vướng mắc liên quan đến pháp luật về đất đai, đề nghị UBND Thành phố Hồ Chí Minh liên hệ với Bộ Tài nguyên và Môi trường để được có ý kiến hướng dẫn cụ thể.
Trung tâm Thông tin
Nguồn: Công văn 3308/BXD-HĐXD.