Trong khuôn khổ sự kiện Tuần lễ ngành Nước Việt Nam - Vietnam Water Week 2025, ngày 20/8/2025, tại Hà Nội, Hội Cấp thoát nước Việt Nam (VWSA) tổ chức hội thảo chuyên đề “Ngành Nước Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Thách thức và cơ hội”, với sự tham dự của hơn 200 đại biểu là những nhà quản lý; chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế; đại diện doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cấp nước, thoát nước và xử lý nước thải.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Điệp - Chủ tịch VWSA nhấn mạnh tầm quan trọng của nước đối với đời sống con người và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, đồng thời cho biết, ngành Nước Việt Nam bước vào năm 2025 với nhiều kỳ vọng, nhưng đồng thời cũng đối mặt với không ít thách thức: biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, đô thị hóa gia tăng nhanh chóng, nguồn nước suy giảm, hệ thống hạ tầng còn thiếu đồng bộ, cùng những yêu cầu mới về chất lượng dịch vụ và bảo vệ môi trường.
Với sự quan tâm, tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Điệp mong muốn các đại biểu sẽ tích cực trao đổi, thảo luận nhằm nhận diện đầy đủ những khó khăn, thách thức cũng như những cơ hội của ngành Nước Việt Nam trong kỷ nguyên mới, qua đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị bổ sung, hoàn thiện chính sách nhằm phát triển bền vững ngành Nước Việt Nam.
Trình bày tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Minh Đức - Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, đến năm 2025, toàn quốc có khoảng 250 doanh nghiệp cấp nước đô thị; trong đó 105 doanh nghiệp chuyển từ công ty TNHH MTV sang công ty cổ phần, hiện còn khoảng 8 doanh nghiệp đang hoạt động theo mô hình TNHH Một thành viên; 1.000 nhà máy nước sạch đô thị và phụ cận với tổng công suất 13,2 triệu m3/ngđ; tỷ lệ dân cư đô thị được cung cấp nước sạch 94%; có khoảng 18.000 công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung; 10 triệu công trình cấp nước quy mô hộ gia đình; tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 92,5%, trong đó gần 54% sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn QCVN 02:2009/BYT của Bộ Y tế.
Đối với thoát nước và xử lý nước thải, đến nay, tỷ lệ thu gom nước thải của hệ thống thoát nước đô thị trên toàn quốc đạt khoảng 64%; khoảng 70% hộ gia đình đã đấu nối vào hệ thống thoát nước đô thị; toàn quốc có 83 nhà máy xử lý nước thải đô thị đang vận hành ở hơn 50 đô thị; tổng công suất thiết kế các nhà máy xử lý nước thải khoảng 2,064 triệu m3/ngày, công suất thực tế khoảng 1,063 triệu m3/ngày.
.jpg)
Chuyên gia trình bày tham luận tại Hội thảo
“Bên cạnh đó, hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về cấp nước, thoát nước và xử lý nước thải chưa đầy đủ, khó khăn trong việc đánh giá tình hình, lập quy hoạch, định hướng, đầu tư và quản lý nhà nước; công trình cấp, thoát nước thiếu bền vững, hiệu quả, chất lượng dịch vụ, công tác quản lý vận hành còn nhiều hạn chế; việc ban hành giá nước sạch gặp nhiều khó khăn; giá dịch vụ thoát nước và xử lý nước thải còn thấp, hạn chế huy động nguồn lực đầu tư; công tác quản lý nhà nước về cấp, thoát nước còn chồng chéo, chưa thống nhất” - ông Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh.
Theo ông Nguyễn Minh Đức, trên cơ sở nhận diện rõ những tồn tại, thách thức cũng như thời cơ đối với ngành Nước Việt Nam, Bộ Xây dựng hiện nay đang tham mưu, đề xuất xây dựng Luật Cấp, Thoát nước, với những định hướng chiến lược: Đầu tư xây dựng công trình thoát nước phải đồng bộ theo lưu vực thoát nước, giải quyết tình trạng ngập úng, xử lý nước thải hiệu quả; nguồn lực Nhà nước tập trung đầu tư mạng lưới thoát nước, kết hợp huy động các nguồn lực xã hội đầu tư nhà máy xử lý nước thải thông qua hợp tác công tư; Nhà nước tập trung nguồn vốn ngân sách trong thời gian 20-30 năm để xử lý cơ bản nguồn nước thải sinh hoạt; trong đó xem xét phân bổ nguồn ngân sách theo tỷ lệ % GDP và chính sách huy động các nguồn lực xã hội khác; đồng thời quan tâm, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của đơn vị cấp nước và khách hàng sử dụng nước; điều tiết các mối quan hệ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, đơn vị cấp nước và người dân, kiểm soát tính độc quyền theo vùng phục vụ cấp nước; quản lý dịch vụ thoát nước gắn với dịch vụ cấp nước sạch nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư, vận hành hệ thống thoát nước và trách nhiệm bảo vệ môi trường…
.jpg)
Toàn cảnh Hội thảo
Với tham luận “Cấp nước vùng - giải pháp cấp nước bền vững thích ứng với Biến đổi khí hậu tại Đồng bằng Sông Cửu Long”, ông Lều Mạnh Huy - Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư ngành nước DNP nhấn mạnh sự cần thiết khai thác lợi thế từ yếu tố tự nhiên và tiến bộ khoa học công nghệ để đưa ra các giải pháp cấp nước bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu cho Đồng bằng Sông Cửu Long, bao gồm: khai thác, truyền dẫn nước thô vùng Bắc sông Tiền; khai thác, truyền dẫn nước thô vùng Tây Nam sông Hậu.
Theo ông Lều Mạnh Huy, nguyên tắc của giải pháp này đó là khai thác nguồn nước thô từ thượng nguồn, vận chuyển bằng hệ thống đường ống kín đến các nhà máy xử lý nước sạch phía hạ nguồn; tuyến ống truyền tải chính dọc theo hành lang các tuyến đường cao tốc đang hình thành; tối ưu, kế thừa toàn bộ hạ tầng, nguồn lực hiện có, tránh việc phải dừng hoạt động của các nhà máy xử lý nước hiện hữu; tư nhân đầu tư trực tiếp phần trạm bơm và tuyến ống truyền tải chính; Nhà nước đầu tư hợp phần kết nối đến các khu vực tiêu thụ.
Tham dự hội thảo, TS. Trần Văn Huy - Trưởng Dự án Quốc tế, Hội Nước Úc chia sẻ kinh nghiệm của Úc trong việc khai thác AI cho ngành Nước thông minh hơn. Thông qua bài tham luận, ông muốn chuyển tải thông điệp chính tới Việt Nam đó là: AI đã hiện diện khắp nơi: AI không còn là một ý tưởng của tương lai; nhiều ứng dụng thực tiễn và mang lại nhiều lợi ích; ngành nước Úc và toàn cầu đang có dấu hiệu chững lại trong thời gian gần đây; hiểu biết và giảm thiểu rủi ro rất quan trọng; con người vẫn giữ vai trò quan trọng với kỹ năng tư duy phản biện và khả năng đánh giá để xác minh và giám sát; cần quan tâm tác động tới môi trường của AI (Ví dụ: các trung tâm dữ liệu của AI sử dụng nhiều điện và nước).
Tại hội thảo, các chuyên gia, diễn giả đến từ các tổ chức trong nước và quốc tế, doanh nghiệp tích cực trao đổi, thảo luận nhiều vấn đề nhằm làm rõ hơn những thách thức và cơ hội của ngành Nước Việt Nam trong kỷ nguyên mới, bao gồm: Công tác quy hoạch và những vấn đề bất cập thường gập trong các dự án quy hoạch cấp thoát nước của Việt Nam; tăng cường tài chính cho lĩnh vực cấp nước và vệ sinh tại Việt Nam; tài chính cho nâng cao khả năng thích ứng và phát triển hạ tầng dựa vào tự nhiên; huy động đầu tư cho hạ tầng ở Việt Nam; phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất và phân phối nước; công nghệ thông tin với ngành Nước Việt Nam trong kỷ nguyên mới; cải thiện mức độ tín nhiệm tín dụng để tiếp cận các nguồn lực đầu tư từ các tổ chức tài chính tiềm năng quốc tế - Kinh nghiệm từ BIWASE; huy động tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (MSMEs) và hộ gia đình nhằm mở rộng tiếp cận nước sạch và đảm bảo vệ sinh tại Việt Nam.